Tòa án nhân dân tỉnh bình định

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công đã mở ra kỷ nguyên mới đối với đất nước ta - Kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, xóa bỏ chính quyền thực dân phong kiến và lập ra Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà (nay là Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam) là nhà nước của dân, do dân và vì dân. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là mốc son chói lọi của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc vô cùng anh dũng, kiên cường, bền bỉ của nhân dân ta, là thắng lợi của chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng ta.

Ngay từ những ngày đầu giành được chính quyền, Đảng và Nhà nước ta đã nhận định, dưới chế độ thực dân, phong kiến thì “nền tư pháp chủ yếu là đàn áp, một bộ máy bóc lột tư sản. Vì vậy, nhiệm vụ tuyệt đối của cách mạng vô sản không phải cải cách chế định tư pháp... mà là hủy bỏ hoàn toàn, phá hủy đến tận gốc rễ nền tư pháp cũ và bộ máy Nhà nước”. Chính vì lẽ đó Đảng và Nhà nước ta đã khẩn trương xây dựng bộ máy Nhà nước cách mạng, trong đó có các Tòa án cách mạng nhằm đè bẹp sức phản kháng của bọn thực dân, phong kiến đã bị lật đổ nhưng chưa từ bỏ âm mưu chống phá Nhà nước non trẻ của chúng ta. Xuất phát từ nhiệm vụ chiến lược đó, ngày 13/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh số 33C thiết lập các Tòa án quân sự, đánh dấu sự ra đời của Tòa án nhân dân. Bằng sắc lệnh này, trên toàn lãnh thổ Việt Nam đã thiết lập các Tòa án quân sự với nhiệm vụ “xét xử tất cả các người nào phạm vào một việc gì có phương hại đến nền độc lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa”

Để hoàn thiện và nâng cao hiệu lực của bộ máy Nhà nước nói chung và của Toà án nhân dân nói riêng, ngày 24/01/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh số 13 về tổ chức Tòa án và các ngạch Thẩm phán. Đây là Sắc luật đầu tiên quy định một cách đầy đủ về thẩm quyền giải quyết các tranh chấp, xử phạt các việc vi phạm ở cơ sở, quy định về tiêu chuẩn, nhiệm vụ, quyền hạn của các ngạch Thẩm phán. Sau gần 5 năm kể từ ngày ban hành sắc lệnh này, Đảng và nhà nước ta thấy cần cải cách tổ chức Hệ thống Toà án nhằm nâng cao vị trí, vai trò và hiệu lực của Tòa án nhân dân trong bộ máy nhà nước. Ngày 22/5/1950 Chủ tịch Hồ Chí Minh ký và ban hành Sắc lệnh số 85 về cải cách bộ máy tư pháp và luật tố tụng. Theo sắc lệnh này thì tổ chức Hệ thống Toà án có: Toà án sơ cấp (tương đương như Toà án cấp huyện hiện nay), Toà án đệ nhị cấp (tương đương như Toà án cấp tỉnh hiện nay), Hội đồng phúc án (tương đương như Toà phúc thẩm hiện nay), Phụ thẩm nhân dân (như Hội thẩm nhân dân hiện nay).

Như vậy, Hệ thống Toà án Việt Nam ra đời ngay sau khi Nhà nước ta ra đời và từng bước hoàn thiện trong thời kỳ kháng chiến chống Thực dân Pháp. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong hoà bình xây dựng đất nước và trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống Toà án Việt Nam gắn liền với lịch sử xây dựng củng cố hoàn thiện bộ máy Nhà nước ta nói chung, các cơ quan tư pháp nói riêng. Sự ra đời của các đạo luật về tổ chức Hệ thống Toà án qua các thời kỳ như Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 1960, Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 1981, Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 1992, Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 2002 và Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 là những mốc lịch sử quan trọng đánh dấu sự trưởng thành của Hệ thống Toà án nhân dân.

Đi đôi với việc kiện toàn và phát triển về Hệ thống Toà án Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức Hệ thống Toà án, đặc biệt là đội ngũ Thẩm phán các cấp. Đảm bảo cho cán bộ, công chức Hệ thống Toà án Việt Nam, trước hết là các Thẩm phán phải tuyệt đối trung thành với tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết và trung thực, có kiến thức pháp lý và nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, có tinh thần kiên quyết bảo vệ pháp chế XHCN.

Nhìn lại quá trình xây dựng và trưởng thành của Hệ thống Toà án nhân dân trong 70 năm qua, Hệ thống Toà án nhân dân đã góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đảng và Nhà nước ta đã đánh giá đúng mức về sự đóng góp đó của Hệ thống Toà án Việt Nam. Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Huân chương sao vàng cho cán bộ, công chức Hệ thống Toà án Việt Nam. Nhiều cán bộ lão thành cách mạng thuộc Hệ thống Toà án, nhiều tập thể, cá nhân thuộc Toà án nhân dân các cấp được nhà nước tặng thưởng nhiều Huân chương. Các phần thưởng cao quý mà Đảng và nhà nước ta tặng thưởng cho Hệ thống Tòa án nói chung và cho các tập thể, cá nhân nói riêng vừa là niềm tự hào, vừa là truyền thống tốt đẹp của Hệ thống Toà án nhân dân.

Đối với Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Bình Định sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Bình Định (trước đây là Toà án nhân dân tỉnh Nghĩa Bình) được thành lập, đến nay đã 40 năm. Những ngày đầu mới thành lập, hoạt động của Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Bình Định được thực hiện trong hoàn cảnh đất nước vừa trải qua cuộc kháng chiến chống Mỹ, nền kinh tế còn sản xuất nhỏ, lạc hậu, đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, các tệ nạn, tàn dư của chế độ cũ còn để lại nặng nề, kẻ thù bên ngoài cấu kết với một số tổ chức phản động trong nước chống phá cách mạng nước ta về nhiều mặt. Nhưng dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh uỷ, sự chỉ đạo của Tòa án nhân dân tối cao và Bộ tư pháp (trước đây), sự hỗ trợ của các cơ quan nhà nước, các ngành, các cấp nhất là sự phối hợp nhịp nhàng của các cơ quan khối nội chính và sự giúp đỡ của nhân dân, Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Bình Định đã không ngừng phấn đấu khắc phục khó khăn, ngày càng được củng cố và trưởng thành. Toà án nhân dân hai cấp đã đưa ra xét xử và thi hành án hình sự các vụ án hình sự, nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án về dân sự, hôn nhân gia đình và các tranh chấp về kinh doanh thương mại, lao động, hành chính, công tác quản lý Toà án nhân dân cấp huyện về mặt tổ chức và kinh phí hoạt động thực hiện có hiệu quả, các công tác khác đáp ứng kịp thời yêu cầu và nhiệm vụ.

Trong công tác xét xử các vụ án hình sự: Toà án nhân dân hai cấp đã xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không kết án oan người không phạm tội, không bỏ lọt tội phạm, các vụ án mà dư luận quan tâm được xét xử kịp thời, nghiêm minh, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương; bảo đảm giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, góp phần quan trọng vào việc duy trì ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tòa án hai cấp triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các Chỉ thị của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm. Chú trọng việc tăng cường phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng nhằm đảm bảo giải quyết tốt vụ án, đặc biệt đối với những vụ án lớn, trọng điểm được dư luận xã hội quan tâm. Đi đôi với công tác xét xử án hình sự Tòa án hai cấp tăng cường công tác xét xử lưu động tại địa phương nơi xảy ra vụ án, đồng thời chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng để làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật và tinh thần đấu tranh phòng, chống tội phạm trong quần chúng nhân dân.

Công tác giải quyết, xét xử các vụ án dân sự: đây là loại án xảy ra nhiều có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp; nhưng cán bộ thẩm phán đã cố gắng, nêu cao tinh thần trách nhiệm tích cực xác minh, thu thập chứng cứ, tăng cường phối hớp với các cơ quan có liên quan, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết các loại vụ án, khắc phục tình trạng để án quá hạn luật định; kiên trì hoà giải nhằm đảm bảo giải quyết vụ án được nhanh chóng, kịp thời, góp phần củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân được Tòa án hai cấp chú trọng và thực hiện có hiệu quả.

Đi đôi với công tác nghiệp vụ chuyên môn, Tòa án tỉnh đặc biệt chú trọng đến công tác xây dựng Tòa án hai cấp và kiện toàn tổ chức bộ máy. Ngày đầu mới thành lập Toà án tỉnh có hơn 10 đồng chí, cấp huyện mỗi đơn vị vài ba đồng chí. Đến nay đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án hai cấp gần 250 cán bộ, công chức, người lao động.

Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Bình Định từng bước trưởng thành và lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, đã phấn đấu vượt qua những khó khăn để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được Đảng và nhân dân giao phó, góp phần vào việc giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh. Với những thành tích đã đạt được, nhiều cá nhân, tập thể đã được tặng thưởng Huân chương lao động hạng Hai, nhiều Huân chương lao động hạng Ba; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ, Cờ thi đua xuất sắc của Toà án nhân dân tối cao, Cờ thi đua xuất sắc của UBND tỉnh Bình Định; nhiều Thẩm phán tiêu biểu, Thẩm phán giỏi và nhiều danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng khác.

Trong không khí toàn Đảng, toàn dân tiếp tục công cuộc đổi mới, thi đua lập nhiều thành tích chào mừng Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII. Hệ thống Toà án cùng với các cơ quan tư pháp khác tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc Hiến pháp năm 2013 và các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về công tác tư pháp và cải cách tư pháp, gắn việc thực hiện các nhiệm vụ công tác của Tòa án với việc thực hiện các yêu cầu của cải cách tư pháp, trong đó đặc biệt chú trọng việc thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 92-KL/TW của Bộ Chính trị.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, công tác xét xử vẫn còn một số hạn chế, khuyết điểm có nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng chủ yếu là do những nguyên nhân chủ quan sau đây: Chất lượng giải quyết, xét xử một số ít vụ án của Tòa án cấp huyện chưa cao; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy tuy tỉ lệ không cao nhưng vẫn còn; đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự còn nhiều sai sót. Việc đánh giá chứng cứ trong một số ít vụ án dân sự thiếu khách quan, toàn diện; một số vụ án dân sự còn để quá thời hạn xét xử.

Ban Cán sự Đảng, Lãnh đạo Toà án nhân dân tỉnh xác định rằng những tồn tại, khuyết điểm trên của Toà án hai cấp; trong đó có một phần trách nhiệm của sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban lãnh đạo Toà án nhân dân tỉnh. Vì vậy, để khắc phục những tồn tại, khuyết điểm Ban lãnh đạo Tòa án tỉnh tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp mang tính đột phá để nâng cao chất lượng công tác giải quyết, xét xử các loại vụ án và các mặt công tác khác, cụ thể là: tiếp tục đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, đảm bảo dân chủ, công khai, đúng quy định của pháp luật; đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị, đạo đức lối sống, tinh thần trách nhiệm cho cán bộ công chức nhất là đội ngũ Thẩm phán; làm tốt tổng kết công tác thực tiễn xét xử và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật; đẩy mạnh việc đổi mới thủ tục hành chính tư pháp trong hoạt động của Tòa án hai cấp; làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” với phương châm “gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân” gắn với việc đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

“Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, sự tham gia tích cực của nhân dân là nền tảng, là nhân tố cơ bản để thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Trong công tác xét xử phải công bằng, liêm khiết, trong sạch. Như thế cũng chưa đủ. Không thể chỉ hạn chế hoạt động của mình trong khung Toà án. Phải gần dân, giúp dân, học dân. Giúp dân, học dân để giúp thêm liêm khiết, công bằng. Thêm nữa là phải luôn cố gắng học tập lý luận, học tập đường lối chính sách của Chính phủ", “Các bạn là những người phụ trách thi hành pháp luật. Lẽ tất nhiên các bạn cần phải nêu cao cái gương Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư cho nhân dân noi theo”. Người chỉ rõ: “Tư pháp là một cơ quan trọng yếu của chính quyền, cho nên càng phải tinh thành đoàn kết, hợp tác chặt chẽ với các cơ quan khác, để tránh những mối xích mích lẫn nhau, nó có thể vì quyền lợi nhỏ và riêng mà hại đến quyền lợi to và chung, cho cả tư pháp và hành chính”.

Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn tin tưởng vào Tòa án nhân dân bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. 

Cán bộ, công chức Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Bình Định dù trước yêu cầu nhiệm vụ đặt ra là rất nặng nề và trong bối cảnh còn nhiều khó khăn về đội ngũ cán bộ, Thẩm phán và điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị hoạt động; nhưng với tinh thần trách nhiệm, chủ động, sáng tạo, kỷ luật, nguyện sẽ hết lòng, hết sức nỗ lực phấn đấu, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, góp phần thực hiện thành công mục tiêu xây dựng nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.